σωματεμπορία

Εμπορία του σώματος του ανθρώπου. Αγορά και πώληση ανθρώπων. Εκμετάλλευση γυναίκας ή και παιδιών. Με πρωτοβουλία της Γαλλίας έγινε τον Ιούλιο του 1902 διεθνής διάσκεψη στο Παρίσι, που σύνταξε το κείμενο σύμβασης για την καταδίωξη της σ. των γυναικών. Τη σύμβαση αυτή υπογράψανε πολλά ευρωπαϊκά κράτη καθώς και οι Η.Π.Α. Ακολούθησαν και άλλες ανάλογες συμβάσεις τον έλεγχο της εφαρμογής των οποίων ανάλαβε τελικά η K.T.E. (Κοινωνία των Εθνών). Με πρωτοβουλία της K.T.E. συγκροτήθηκε διεθνής διάσκεψη στη Γενεύη (1921) που οριστικοποίησε τις διάφορες προγενέστερες συμβάσεις και την οποία υπογράψανε, ως το 1922, τριάντα κράτη. Στην όλη υπόθεση της σ. ιδιαίτερο κεφάλαιο αποτελεί εκείνη των Κινέζων εργατών, των κούληδων όπως τους έλεγαν. Διάφοροι εκμεταλλευτές στρατολογούσαν στα λιμάνια της Κίνας εργάτες, τους οποίους έστελναν στις Η.Π.Α. Η στρατολογία είχε πάρει μεγάλες διαστάσεις. Οι εργάτες αυτοί, που ήταν όλοι πάμφτωχοι, πέφτανε θύματα σκληρής εκμετάλλευσης. Το 1866 η Κίνα προσπάθησε να αποτρέψει την εκμετάλλευση αυτή, χωρίς να πετύχει άμεσα αποτελέσματα. Το 1880 υπόγραψε σύμβαση με τις Η.Π.Α. με την οποία οι δεύτερες έδιναν την υπόσχεση να περιορίσουν τη στρατολογία, χωρίς όμως και να την καταργούν. Το 1888, με νέα σύμβαση, απαγορεύτηκε η αποβίβαση Κινέζων εργατών σε αμερικανικό έδαφος. Η σύμβαση αυτή τελικά δεν εφαρμόστηκε. Το 1894 μια νέα σύμβαση απαγόρευε τη μετανάστευση Κινέζων στις ΗΠΑ για μια δεκαετία. Τελικά η εγκατάσταση Κινέζων εργατών στις Η.Π.Α. τέθηκε κάτω από τον άμεσο έλεγχο των δύο κρατών και καθορίστηκε ότι η παραμονή Κινέζων εργατών στο αμερικανικό έδαφος δε θα μπορούσε να ξεπεράσει τα εφτά χρόνια. Τραγικό κεφάλαιο υπήρξε η σ. των μαύρων. Σε πολλές περιοχές της Ασίας, της Αφρικής και της Αμερικής, όπου επιτρέπονταν η δουλεία, τις τάξεις των δούλων πύκνωνε και συντηρούσε η σ. Η σ. αυτή γινόταν σε μεγάλη κλίμακα από ιδιώτες και, πολλές φορές, από οργανωμένες ομάδες σωματέμπορων. Η σ. των μαύρων χρονολογείται από την εποχή της ανακάλυψης της Αμερικής από τους Ευρωπαίους. Η σ. αυτή γινόταν σε μεγάλη κλίμακα, με βάση διεθνείς συμφωνίες ή ειδικές παραχωρήσεις σε εταιρείες διάφορων εθνικοτήτων. Από τις αρχές όμως του 19ου αι. άρχισε η κίνηση για την κατάργηση της σ. των μαύρων. Η Μ. Βρετανία την κατάργησε το 1834, η Γαλλία το 1848, οι Η.Π.Α. το 1865, η Βραζιλία το 1888 και η Κίνα το 1910. Η σ. των δούλων υπήρξε ζήτημα εσωτερικό κάθε χώρας αλλά το εμπόριο τους, που ξεκινούσε από οργανωμένες ομάδες που διαθέτανε πλοία, υπαγόταν στο διεθνές δίκαιο γι’ αυτό και χρειάστηκε να παρθούν ειδικά, διεθνούς κλίμακας, μέτρα. Την πρωτοβουλία για τα μέτρα αυτά πήρε η Μ. Βρετανία, που υπόγραψε με άλλα κράτη ειδικές συμβάσεις. Η σ. των μαύρων εξομοιώθηκε με την πειρατεία, χωρίς ωστόσο να κατορθωθεί η απάλειψη της. Στις 26 Φεβρουαρίου 1885 η αφρικανική διάσκεψη του Βερολίνου πήρε ακόμα πιο δραστικά μέτρα. Έτσι, η σ. άρχισε με βραδύ ρυθμό να εκλείπει, χωρίς όμως και να διαφαίνεται χρονικό όριο για την πλήρη κατάργηση της. Αρκεί να σημειωθεί ότι το 1926 η K.T.E. πήρε μέτρα εναντίον της. Στις ημέρες μας η σ., με την κλασική της μορφή, έχει εκλείψει. Συχνά όμως, έρχονται στο προσκήνιο λεπτομέρειες για διάφορες υποθέσεις οργανωμένης αποστολής εργατών από χώρα σε χώρα, με βάση συμβόλαια, που κάθε άλλο παρά ευνοϊκούς όρους περιέχουν για τους εργαζόμενους. Οι δεσμεύσεις από τα συμβόλαια αυτά νομιμοποιούν, κατά κάποιον τρόπο, σκληρούς όρους εργασίας με μικρές σχετικά αμοιβές. Η σ. εξάλλου γυναικών, το εμπόριο λευκής σάρκας, όπως συνηθίζεται να λέγεται, δεν έχει επίσης εκλείψει τελείως. Στα τελευταία χρόνια γίνεται με νόμιμο χαρακτήρα, με τη μορφή αποστολής γυναικών σε διάφορα ύποπτα κοσμικά κέντρα. Η «εξαγωγή γυναικών» γίνεται σήμερα από χώρες της Ασίας, κυρίως τις Φιλιππίνες και την Ταϊλάνδη, που εμφανίζονται επίσημα ως μέλη χορευτικών συγκροτημάτων. Οι χορεύτριες, αφού εκτέλεσαν το «νούμερο» τους, κάνουν «κονσομασιόν» (κατανάλωση ποτών, συντροφιά με κάποιο πελάτη) και, στη συνέχεια αποχωρούν από το κέντρο μαζί του. Πρόκειται δηλαδή για άλλου τύπου πορνεία, από την οποία παίρνουν ποσοστό συνήθως οι καταστηματάρχες ή οι «καλλιτεχνικοί πράκτορες». Η σ. του είδους γίνεται κυρίως στις χώρες της Μ. Ανατολής και της Δυτ. Ευρώπης. Σωματεμπορία. Φυτεία στον αμερικανικό νότο (ΗΠΑ), όπου εργάζονται πολυάριθμοι σκλάβοι. Τους σκλάβους αυτούς, που προέρχονταν από την Αφρική, πουλούσαν στους λευκούς των νότιων Πολιτειών σωματέμποροι που δε δίσταζαν να πλουτίσουν χρησιμοποιώντας απάνθρωπα μέσα.

* * *

η, ΝΜΑ [σωματέμπορος]

νεοελλ.

η προμήθεια σε άτομα ή σε οίκους ανοχής γυναικών ή ανηλίκων για ασέλγεια, αλλ. εμπόριο λευκής σάρκας

μσν.-αρχ.

το δουλεμπόριο.